Thiếu nhân lực quản lý, bảo vệ rừng

Hơn 10.000ha rừng chỉ 1 kiểm lâm phụ trách

Với 10.278ha đất có rừng, Mường Tùng (huyện Mường Chà) là một trong 7 xã của tỉnh có diện tích rừng từ 10.000ha trở lên. Diện tích rừng lớn, địa hình đồi núi dốc, đi lại khó khăn, song toàn xã chỉ có duy nhất 1 công chức kiểm lâm phụ trách địa bàn. Để quản lý, bảo vệ rừng hiệu quả nhất, theo anh Điêu Vương Cường, kiểm lâm phụ trách địa bàn xã Mường Tùng, cùng với việc tham mưu cấp ủy, chính quyền và phối hợp với các lực lượng trong việc triển khai công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng thì phần lớn phải gần dân, bám dân để có thông tin về các hoạt động lâm nghiệp trên địa bàn.

Không riêng ở Mường Tùng, toàn tỉnh hiện có 5 xã gồm: Leng Su Sìn, Mường Nhé, Chung Chải, Sín Thầu (huyện Mường Nhé) và Pa Tần (huyện Nậm Pồ) cũng trong tình cảnh tương tự khi chỉ có 1 kiểm lâm địa bàn phải “gánh” hơn 10.000ha rừng. Công việc khó khăn vất vả, thậm chí phải đối mặt với nhiều tình huống nguy hiểm, song với trách nhiệm công việc, tâm huyết với nghề, lực lượng kiểm lâm địa bàn đã nỗ lực vượt qua tất cả để hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Hơn 3 năm gắn bó với những cánh rừng ở xã biên giới Sen Thượng, huyện Mường Nhé, đối với anh Bạc Cầm Trung, công chức kiểm lâm phụ trách địa bàn xã, dấu ấn sâu đậm nhất có lẽ là những chuyến đi tuần rừng từ 2 đến 3 ngày. Anh Trung kể: Có những diện tích rừng của xã giáp ranh với Trung Quốc, không được dùng thiết bị không người lái để kiểm tra thực địa nên chúng tôi phải đến tận nơi tuần rừng. Có chuyến đi tuần rừng dù quãng đường chưa đến 10km nhưng phải đi mất 2 ngày bởi đường tuần tra chủ yếu là đi bộ men theo khe suối, vách đá dựng đứng. Những chuyến đi xa như vậy anh em phải dựng lán lợp lá chuối, ngủ lại trong rừng qua đêm để hôm sau tiếp tục hành trình.

Được biết, ở Sen Thượng dù hiện tại đang có 2 công chức kiểm lâm phụ trách, nhưng được giao quản lý ở địa bàn xã có diện tích rừng lớn nhất tỉnh với trên 13.305ha. Vậy nên anh Trung cùng đồng nghiệp đang phải gồng gánh việc gấp hai, gấp ba sức mình mới có thể hoàn thành nhiệm vụ, quán xuyến hết diện tích rừng được giao.

Trao đổi về câu chuyện thiếu nhân lực ngành Kiểm lâm với ông Hà Lương Hồng, Chi Cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh, chúng tôi được thông tin: Toàn tỉnh hiện có hơn 415.361ha rừng với 128/129 xã, phường, thị trấn có rừng. Số biên chế được giao của đơn vị là 222 người, song hiện tại đang có 213 biên chế, trong đó biên chế kiểm lâm địa bàn xã là 121 người. Căn cứ diện tích rừng hiện có, mức độ phức tạp, tính chất, đặc điểm, quy mô hoạt động; phạm vi, đối tượng phục vụ; quy trình quản lý chuyên môn, nghiệp vụ theo quy định của pháp luật chuyên ngành; vị trí việc làm và khối lượng công việc của từng vị trí việc làm, tình hình thực tế sử dụng biên chế được giao thì ngành Kiểm lâm tỉnh còn thiếu 193 biên chế. Thiếu người quản lý, bảo vệ rừng, nhiều công chức kiểm lâm  địa bàn đang phải gồng mình làm việc gấp nhiều lần so với nhiệm vụ quy định.

Khó khăn mong tháo gỡ

Bù đắp cho việc thiếu hụt biên chế, lâu nay ngành Kiểm lâm tỉnh đã và đang triển khai nhiều giải pháp linh hoạt, như: nâng cao nghiệp vụ cho công chức kiểm lâm địa bàn, trang bị cơ sở vật chất để nắm bắt thông tin, đồng thời thực hiện luân chuyển công chức kiểm lâm trẻ về cơ sở.

Đơn cử như việc cân đối phân bổ và bố trí sử dụng biên chế được giao sao cho hiệu quả, phù hợp. Theo đó, ở những địa bàn có diện tích rừng ít, điều kiện, địa hình thuận lợi, ít xảy ra các vụ việc phức tạp về lâm luật, Chi cục Kiểm lâm sẽ bố trí 1 kiểm lâm viên phụ trách 2 xã, phường, thị trấn. Thông tin từ Chi cục Kiểm lâm tỉnh, thời điểm này, toàn tỉnh có 21 kiểm lâm viên đang phụ trách địa bàn từ 2 xã, phường trở lên nhằm bù đắp chỗ trống do thiếu hụt nhân lực.

Một giải pháp nữa cũng được ngành Kiểm lâm chú trọng là tăng cường ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ thông tin giúp giảm tải sức lao động. Hiện nay, ngoài sử dụng công nghệ viễn thám GIS, Chi cục Kiểm lâm tỉnh đã cài đặt phần mềm di động cho 100% công chức kiểm lâm; trang bị máy flycam, bộ đàm cầm tay cho 10/10 Hạt Kiểm lâm và phòng chuyên môn đầu tư lắp đặt 3 biển báo hiệu cấp dự báo cháy rừng tự động tại các Hạt Kiểm lâm: Nậm Pồ, Mường Nhé và Ðiện Biên.

Dù linh hoạt nhiều giải pháp nhưng tình trạng thiếu hụt nhân lực kiểm lâm sẽ tạo nên "lỗ hổng" dẫn đến hiệu quả quản lý và bảo vệ rừng còn gặp muôn vàn khó khăn. Thực tế cho thấy, tình hình vi phạm lâm luật ngày càng có tính chất phức tạp, trong khi việc cùng một lúc phải phụ trách nhiều địa bàn hay phải quản lý hàng chục ngàn héc ta rừng thì kiểm lâm địa bàn khó có thể quán xuyến hết công việc được giao. Theo thống kê của Chi cục Kiểm lâm, năm 2021 toàn tỉnh xảy ra 319 vụ vi phạm Luật Lâm nghiệp; năm 2022 xảy ra 358 vụ. Riêng từ đầu năm 2023 đến nay toàn tỉnh cũng đã xảy ra 345 vụ vi phạm.

Từ nhiều năm nay việc tăng biên chế cho ngành Kiểm lâm gặp nhiều khó khăn do thực hiện tinh giản biên chế theo chủ trương chung. Thêm vào đó, giai đoạn 2018 - 2023 toàn ngành có 10 người xin chuyển công tác và 1 người xin thôi việc khiến nhân lực càng trở nên thiếu hụt. Ông Hà Lương Hồng cho biết thêm: Đơn vị đã đề xuất không thực hiện cắt giảm biên chế công chức thuộc Chi cục Kiểm lâm trong giai đoạn 2023 - 2026; đồng thời đề nghị xem xét bổ sung nguồn lực nhằm đảm bảo yêu cầu nhiệm vụ, phù hợp với điều kiện tình hình thực tiễn địa phương, trong đó tập trung ưu tiên bố trí đủ lực lượng cho kiểm lâm địa bàn cấp xã.

Trên thực tế, công tác bảo vệ rừng không chỉ của riêng lực lượng kiểm lâm, mà là nhiệm vụ chung của toàn xã hội. Tuy nhiên, với vai trò là lực lượng nòng cốt, bài toán nguồn nhân lực cho ngành Kiểm lâm cũng cần sớm có lời giải.